Thành lập Hợp tác xã tại Bình Dương

1. Khái niệm hợp tác xã là gì

Hợp tác xã là một tổ chức kinh doanh thuộc sở hữu và được điều hành bởi một nhóm các cá nhân vì lợi ích chung của họ. Hợp tác xã được Liên minh quốc tế hợp tác xã định nghĩa là “một hiệp hội tự trị của những người đoàn kết tự nguyện để đáp ứng nhu cầu chung của kinh tế, xã hội và văn hóa và nguyện vọng thông qua các doanh nghiệp đồng sở hữu và kiểm soát dân chủ”. Hợp tác xã cũng có thể được định nghĩa là một doanh nghiệp thuộc sở hữu và thuộc quyền kiểm soát của những người sử dụng dịch vụ do hợp tác xã cung cấp hoặc của những người làm việc ở đó. Khía cạnh khác nhau liên quan đến hợp tác xã là trọng tâm của nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế hợp tác xã.

2. Đặc Điểm Của Hợp Tác Xã

Hợp tác xã vừa là tổ chức kinh tế vừa là tổ chức xã hội:

+  Là một tổ chức kinh tế , hợp tác xã là một doanh nghiệp được thành lập nhằm phát triển sản xuất, kinh doanh có hiệu quả, bảo đảm lợi ích của người lao động của tập thể và của xã hội.

+  Là một tổ chức xã hội, hợp tác xã là nơi người lao động nương tựa và gíup đỡ lẫn nhau trong sản suất cũng như trong đời sống vật chất và tinh thần.

– Hợp tác xã tổ chức và hoạt động theo các nguyên tắc:

+ Tự nguyện gia nhập và ra khỏi hợp tác xã.

+  Tự chịu trách nhiệm và cùng có lợi.

+ Quản lý dân chủ và bình đẳng.

+ Phân phối đảm bảo lợi ích xã viên và  phát triển của hợp tác xã.

+ Hợp tác và phát triển cộng đồng

Đầu tiên, xét về góc độ kinh tế, hợp tác xã là một tổ chức kinh tế mang tính xã hội. Tính xã hội của hợp tác xã thể hiện ở chỗ:

 – Nguyên tắc phân chia lợi nhuận: Một phần lợi nhuận trong hợp tác xã dùng để trích lập các quỹ, được phân chia cho việc đáp ứng nhu cầu giáo dục, huấn luyện, thông tin cho xã viên, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa – xã hội chung của cộng đồng dân cư địa phương … Một phần lợi nhuận khác cần được phân phối lại cho xã viên theo mức độ sử dụng dịch vụ. Do vậy mà kể cả những thành viên góp vốn ít nhưng vẫn có cơ hội được nhiều lợi nhuận hơn người góp nhiều.

– Tổ chức quản lí: thành viên hợp tác xã có quyền biểu quyết ngang nhau.

– Hợp tác xã được thành lập để tiến hành hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhằm tạo việc làm cho các thành viên, thúc đẩy sự phát triển và góp phần hạn chế thất nghiệp trong xã hội.

Thứ hai, có số lượng thành viên tối thiểu là 7.

Thứ ba, xét về góc độ pháp lý Hợp tác xã có  tư cách pháp nhân và chịu trách nhiệm hữu hạn trong phạm vi vốn của mình.

Thứ tư, thành viên hợp tác xã góp vốn đồng thời cam kết sử dụng sản phẩm dịch vụ của hợp tác xã hoặc người lao động trong hợp tác xã. Nếu không sử dụng sản phẩm dịch vụ trong thời gian 3 năm trở lên hoặc không làm việc trong hợp tác xã quá 2 năm thì mất tư các thành viên.

3. Ưu và nhược điểm của loại hình hợp tác xã

   A. Ưu điểm loại hình hợp tác xã:

– Có thể thu hút được đông đảo người lao động tham gia;

– Việc quản lý hợp tác xã thực hiện trên nguyên tắc dân chủ và bình đẳng nên mọi xã viên đều bình đẳng trong việc tham gia quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động của hợp tác xã không phân biệt nhiều vốn hay ít vốn;

– Các xã viên tham gia hợp tác xã chỉ chịu trách nhiệm trước các hoạt động của hợp tác xã trong phạm vi vốn góp vào hợp tác xã.

   B. Nhược điểm loại hình hợp tác xã:

Hoạt động kinh doanh theo hình thức hợp tác xã cũng có những hạn chế nhất định như:

– Không khuyến khích được người nhiều vốn;

– Nhiều kinh nghiệm quản lý, kinh doanh tham gia hợp tác xã do nguyên tắc chia lợi nhuận kết hợp lợi ích của xã viên với sự phát triển của hợp tác xã;

– Việc quản lý hợp tác xã phức tạp do số lượng xã viên đông;

– Sở hữu manh mún của các xã viên đối tài sản của mình làm hạn chế các quyết định của Hợp tác xã.

4. Phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã: Với nhu cầu cần thiết cho các hộ cá thể

Theo báo cáo của liên minh hợp tác xã Việt Nam, đến cuối năm 2017, cả nước có 19.487 hợp tác xã đang hoạt động (tăng 10% so với năm 2016). Trong đó, có 2.226 hợp tác xã thành lập mới, tăng 46,5% so với năm 2016; giải thể 785 hợp tác xã do làm ăn không hiệu quả, ngừng hoạt động. 90% số hợp tác xã đã đăng ký hoạt động theo Luật hợp tác xã, 38% tổng số hợp tác xã làm ăn có hiệu quả (tăng 8% so với năm 2016), khu vực hợp tác xã có hơn 6,4 triệu thành viên.

Đánh giá về tình hình phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã và hoạt động của hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam năm 2017, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo nêu rõ: Kinh tế hợp tác, hợp tác xã phát triển cả số lượng và chất lượng hoạt động; doanh thu, lợi nhuận tăng so với năm 2016; mang lại lợi ích cho thành viên. Phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã đang trở thành nhu cầu cần thiết của hộ cá thể, xu hướng ở các địa phương, là phương thức tổ chức sản xuất của quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, gắn với tái cơ cấu nền kinh tế. Cùng với đó, hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam cũng đã nỗ lực, huy động các nguồn lực thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ được giao. Chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước, cấp ủy và chính quyền địa phương xây dựng Nghị quyết, văn bản pháp luật, kế hoạch phát triển hợp tác xã, chính sách hỗ trợ kinh tế hợp tác, hợp tác xã; chủ động, tích cực triển khai xây dựng hợp tác xã sản xuất gắn với chuỗi giá trị bằng nguồn lực của trung ương và địa phương,…

Song bên cạnh những kết quả đạt được, Chủ tịch Liên minh hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cũng thẳng thắn chỉ rõ một số tồn tại, yếu kém. Cụ thể, số lượng hợp tác xã thành lập tăng chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội; cả nước còn nhiều xã chưa có hợp tác xã; số hợp tác xã yếu kém giảm chậm; lợi ích mang lại cho thành viên còn ít. Những khó khăn nội tại của hợp tác xã kéo dài, chậm được khắc phục; năng lực tài chính yếu, khả năng cạnh tranh thấp, còn nhiều hợp tác xã lúng túng trong hoạt động, gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh; năng lực quản lý còn nhiều bất cập. Đặc biệt, hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam chưa làm tốt chức năng đại diện quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên; chưa phát huy lợi thế liên kết hệ thống; chưa thu hút được hầu hết số hợp tác xã trên địa bàn vào Liên minh hợp tác xã. Một số Liên minh hợp tác xã tỉnh, thành phố còn chưa tham mưu có hiệu quả cho các cấp ủy, chính quyền trong việc ban hành chính sách hỗ trợ hợp tác xã, giải thể và chuyển đổi hoạt động theo Luật hợp tác xã năm 2012.

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ biểu dương và đánh giá cao những thành tích đã đạt được trong phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã và hoạt động của hệ thống Liên minh hợp tác xã Việt Nam năm qua. Đồng thời khẳng định: Năm 2017, cả nước đã hoàn thành toàn diện các chỉ tiêu kinh tế, xã hội với nhiều kỷ lục trong phát triển kinh tế, kiểm soát lạm phát, thành lập doanh nghiệp, thu hút đầu tư nước ngoài và gia tăng số lượng, giá trị tổng kim ngạch xuất nhập khẩu. Trong đó, lĩnh vực kinh tế tập thể, nòng cốt là hợp tác xã, cũng đạt được những thành quả hết sức ấn tượng, không hề kém cạnh với thành quả chung của đất nước. Số lượng hợp tác xã thành lập mới tăng 46% – là kết quả không thể ngờ tới từ đầu năm. Số hợp tác xã thành lập mới và có hiệu quả tăng đồng đều ở tất các lĩnh vực, các địa bàn. Nhiều quỹ tín dụng nhân dân ra đời và hoạt động tích cực.

“Số lượng hợp tác xã và hiệu quả hoạt động gia tăng vừa là kết quả, vừa là nguyên nhân góp phần vào thành công của Chính phủ trong năm 2017. Đây là nỗ lực của cả nước trong thực hiện các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, sự vào cuộc của địa phương, các bộ, ngành và rõ ràng có sự đóng góp rất quan trọng của Liên minh hợp tác xã Việt Nam”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đánh giá.